Luz Pozo
SÍSTESIS BIOGRÁFICA
Luz Pozo Garza nació en Ribadeo en 1922, en el seno de una familia de clase media de ascendencia gallega noble. Siendo una niña se trasladó a Viveiro donde vivió hasta el comienzo de la guerra civil. Con la llegada de la confrontación, su padre, militante republicano, fue encarcelado, y la familia lo siguió, primero a Lugo y después a Marruecos hasta que en 1940 regresaron a Viveiro. Durante estos años de guerra y posguerra aprueba el Examen de Estado y en el Conservatorio de Madrid la carrera elemental de Piano. En 1949 concluye la carrera de Piano (nivel superior) en el Conservatorio de A Coruña y obtiene el título de maestra de enseñanza primaria. En 1963 se licencia en Filología Románica por la Universidad de Oviedo. En 1964 aprueba las oposiciones de profesora adjunta de Bachillerato de Lengua y Literatura españolas, que la llevan a impartir clases en los institutos de Badajoz, Corcubión -como directora- o A Coruña, ciudad en la que residió desde 1964 a 1977; desde 1980 ejerce como catedrática de Lengua y Literatura españolas en Nigrán y Vigo. Se jubila en 1982 y actualmente reside en A Coruña.
LABOR EDITORIAL
Su labor editorial comenzó con la revista Nordés, revista de poesía y crítica, que en su primera etapa (1975-1976) codirigió con Tomás Barros. En la segunda etapa dirigió en solitario desde Vigo veintidós números más de Nordés. Mantenía ahora las líneas proyectadas originariamente, dar a conocer la poesía gallego-portuguesa actual, proporcionar una plataforma a los nuevos poetas y dar a conocer las últimas producciones de ensayo y narrativa breve en gallego: Cunqueiro, Dieste, Eduardo Moreiras, Neira Vilas, Xosefa Goldar, Fernando Agrasar, Fernández del Riego, X. María Álvarez Cáccamo, Tomás Barros, etc. Dirige también la revista Clave Orión: poesía, arte, música, en once números de carácter universalista.
COLABORACIONES EN PUBLICACIONES PERIÓDICAS
Fue y es colaboradora habitual de revistas nacionales y extranjeras, La Noche, Poesía española, Ínsula, Vida gallega, Clave Orión, Ateneo Ferrolán, Galeuzca, Nordés o Grial, son algunas de las publicaciones que dieron cabida a sus artículos y poemas.
TraYectoria académica
Título superior de Piano
Maestra de Enseñanza primaria
Licenciada en filología Románica
Catedrática de Lengua y Literatura Españolas.
Pronunció conferencias en las Universidades de Berlín, Heidelberg, Tréveris (1999) y Bruselas (1999) y participó en distintos congresos y seminarios nacionales e internacionales.
MIEMBRO DE LA REAL ACADEMIA GALEGA
Forma parte de la Real Academia Galega como miembro correspondiente desde 1950 y como miembro numerario desde el 29 de noviembre de 1996, fecha en la que dio lectura al discurso de ingreso Diálogos con Rosalía, que fue contestado en el nombre de la institución por don Xesús Alonso Montero.
OBRA LITERARIA
Su obra poética consta de títulos como Ánfora, (1949); El vagabundo (1952); O paxaro na boca (1952), que inaugura a colección Xistral, que dirixía Ánxel Xoán; Cita en el viento, (1962); Últimas palabras/ Verbas derradeiras (1975), poemario intimista que rompe todas las convenciones ortográficas y en el que reflexiona sobre la muerte, el dolor, el desamor y la angustia; Concerto de outono (1981); Códice Calixtino (1986); Prometo a flor de Loto, poemario concebido como un diálogo con el fallecido Eduardo Moreiras (su segundo esposo), que fue ganadora del Premio Miguel González Garcés en 1992; Vida secreta de Rosalía (1996); Ribadeo, Ribadeo (2002); Medea en Corinto (2002); Historias
fidelísimas (Antología, 2003) y Memoria Solar (Poesía Completa, 2004), que recoge catorce poemarios de 1949 a 2004.
Como ensayista publicóu Álvaro Cunqueiro y ‘Herba de aquí e acola’ (1991); A bordo de ‘Barco sin luces’ sobre Luís Pimentel; Galicia ferida (A visión de Luís Seoane) (1994); Ondas do mar de Vigo: Erotismo e conciencia mítica nas cantigas de amigo, (1996). Así como numerosos artículos sobre Rosalía, Otero Pedrayo, Castelao, Dieste, Manuel Antonio, Franco Grande, etc.
Sus poemas fueron traducidos al portugués, catalán, francés, inglés, alemán, húngaro, ruso y japonés.
Como directiva, pertenece al PEN Club de Galicia. Los ayuntamientos de A Coruña y A Pobra do Caramiñal le dedicaron sendas calles.
PREMIOS
- 2014. Premio Laxeiro a toda a súa traxectoria
- 2013. Premio Cultura Galega das Letras da Xunta de Galicia
- 2009. Premio da Crítica de poesía galega , por Deter o día cunha flor.
- 2002. Premio Galicia en Feminino: premio á participación artístico cultural das mulleres.
- 2001. Premio Asociación de escritores en lingua galega
- 2001. Premio Celanova Casa dos Poetas
- 1995. Medalla Castelao
- 1994. Premio Gallegas distinguidas. Diálogos 90
- 1992. Premio Deputación da Coruña
- 1992. Premio Miguel González Garcés , por Prometo a flor de loto.
- 1991. Premio á Creación Feminina da Consellería de Cultura a toda a súa traxectoria
- 1990. Premio Tomás Barros de ensaio
- 1974. VII Festa da Cantiga polo poema. Noticia dende a Coruña a un amigo foraño
Fuente: Real Academia Galega. (www.realacademiagalega.org)
OBRA EN GALLEGO
Poesía
- paxaro na boca, 1952, Xistral.
- Últimas palabras / Verbas derradeiras, 1976, Nordés. Poemario intimista que rompe todas as convencións ortográficas e no que reflexiona sobre a morte, a dor, o desamor e a angustia;
- Concerto de outono, 1981, Edicións do Castro.
- Códice calixtino, 1986, Sotelo Blanco.
- Prometo a flor de loto, 1992, Deputación da Coruña. poemario concibido como un diálogo co finado Eduardo Moreiras (o seu segundo esposo)
- Vida secreta de Rosalía, 1996, Espiral Maior.
- Ribadeo, Ribadeo, 2002, Xunta de Galicia.
- Medea en Corinto, 2003, Linteo, edición bilingüe galego-castelán.
- Historias fidelísimas: poesía selecta 1952-2003, 2003, PEN Clube de Galicia.
- Memoria solar (obra poética íntegra), 2004, Linteo.
- As arpas de Iwerddon, 2005, Linteo.
- As vodas palatinas, 2005, Espiral Maior.
- Deter o día cunha flor, 2009, Baía Edicións. Con ilustracións de José Valentín.
Ensayo
- A bordo de «Barco sen luces» ou o mundo poético de Luís Pimentel, 1990, Sotelo Blanco. Edición corrixida e ampliada no 2011, publicada en Alvarellos.
- Álvaro Cunqueiro e «Herba aquí ou acolá», 1991, Galaxia.
- Galicia ferida: a visión de Luís Seoane, 1994, Edicións do Castro.
- Diálogos con Rosalía, 1996, Real Academia Galega.
- Ondas do mar de Vigo: erotismo e conciencia mítica nas cantigas de amigo, 1996, Espiral Maior.
- Tres poetas medievais da ría de Vigo, 1998, Galaxia.
Antologías y obras colectivas
- Antoloxía da poesía galega actual. Nordés, 1978, Edicións do Castro.
- I Festival de Poesía no Condado, 1981, S. C. D. Condado.
- Os escritores lucenses arredor de Ánxel Fole, 1986, Concello de Lugo.
- Daquelas que cantan. Rosalía na palabra de once escritoras galegas, 1997, Fundación Rosalía de Castro.
- Tres poetas medievais da Ría de Vigo: Martín Codax, Mendiño e Johán de Cangas, 1998, Galaxia.
- A poesía é o gran milagre do mundo, 2001, PEN Clube de Galicia.
- Poetas e narradores nas súas voces. I, 2001, Consello da Cultura Galega.
- Antoloxía consultada da poesía galega 1976-2000, 2003, Tris Tram. Por Arturo Casas.
- Carlos Casares. A semente aquecida da palabra, 2003, Consello da Cultura Galega.
- Negra sombra. Intervención poética contra a marea negra, 2003, Espiral Maior.
- Poemas de amor. Xeración dos 50, 2004, Tórculo. Por Maximino Cacheiro Varela.
- Son de poesía, 2005, Edições Fluviais, Lisboa.
- Amor en feminino: antoloxía das poetas galegas de Rosalía á Xeración dos 80, 2006, Baía Edicións. Edición de Maximino Cacheiro Varela.
- Poemas pola memoria (1936-2006), 2006, Xunta de Galicia.
- Poemas coruñeses: antoloxía de textos poéticos dos séculos XIX e XX sobre a Coruña, 2008, Espiral Maior.
- Actas do Congreso Manuel María. Literatura e Nación, 2009, Fundación Manuel María.
- Erato bajo la piel del deseo, 2010, Sial Ediciones.
- Poemas para Carmen Blanco, 2010, Libros da Cebra.
- Poetas con Valente, 2010, Universidade de Santiago de Compostela.
- To The Winds Our Sails, 2010, Salmon Poetry. Tradución do galego ao inglés.
- Tamén navegar, 2011, Toxosoutos.
- Cartafol de soños, homenaxe a Celso Emilio Ferreiro no seu centenario (1912–2012), 2012, A. C. Alexandre Bóveda.
- Unha cesta de pombas e mazás. Homenaxe a Isaac Díaz Pardo, 2013, Academia Real Isaac Díaz Pardo.
OBRA EN CASTELLANO
Poesía
- Ánfora, 1948, Vigo.
- El vagabundo, 1952, Ribadeo.
- Cita en el viento, 1962, edición da autora, Viveiro.
- Sol de medianoche, 2013, Eurisaces.